Bij de overgang van herfst naar winter, houden we ervan om het rustiger aan te doen; op te laden en de balans op te maken van het afgelopen jaar. En kippen zijn daarin niet anders. De jaarlijkse rustpauze waarin geen eieren meer worden gelegd, de laatste jongen worden uitgebroed en hun veren ruien, markeert het einde van het drukke jaar in het leven van een kip.
Wijzelf brengen over het algemeen liever meer tijd binnenshuis door; knus op de bank met warme chocolademelk en een knapperend haardvuur. Maar hoe zit het met onze gevederde vrienden buiten?
Hoe blijven kippen warm en gezond tijdens de winterperiode? De antwoorden zullen je misschien verrassen!
Anatomie van de kip
Kippen zijn gewervelde dieren waarvan de dicht opeengepakte interne organen zich achter de ribbenkast bevinden. De enorme bloedtoevoer zorgt voor een bijzonder efficiënt centraal verwarmingssysteem en hun skelet is omhuld met een beschermende huid die ook zelf weer bedekt is met meerdere lagen veren die als isolatie dienen.
Kippen hebben veel verschillende veren, elk met een specifieke rol. Het dons en de halve pluimen bevinden zich het dichtst bij de huid en zijn bedoeld om de temperatuur te regelen.
Als het heel erg koud wordt, blazen kippen hun veren op waardoor er meer lucht naast de huid wordt vastgehouden. Het is een beetje alsof je een dekbed met een laag gewicht vervangt door 1 met een hoger gewicht. De buitenste veren zorgen ervoor dat de warmte wordt binnengehouden en beschermen tegen de wind en regen; net zoals een goede winterjas.
Aangezien hun pootjes niet zo goed geïsoleerd zijn, bedekken kippen die met hun buikveren als een met dons gevulde deken. Verder kan ook het gezicht vrij bloot aanvoelen wat meteen verklaart waarom kippen - en heel wat andere vogels - hun kop van nature onder een vleugel of op een warme plek verstoppen.
Kippen zwermen samen
Eén van de grote voordelen van een toom kippen, is dat ze warmte met elkaar kunnen delen en dan vooral bij het slapengaan. Ondanks dat de richtlijnen voor kippen zijn vastgesteld op zo’n 20 cm zitstok-ruimte per kip, houden de dieren ervan om dicht tegen elkaar aan te kruipen, zodoende zich warmer én veiliger te voelen.
En daar loopt het eigenlijk bij veel kippenhouders een beetje mis want - hoewel het allemaal goed bedoeld is - kiezen ze ervoor om een heus paleis voor hun toom kippen te creëren. Ze houden van hun dieren en willen dat ze het comfortabel hebben maar onbedoeld bewijzen ze de kippen een slechte dienst. Het is belangrijk om het kippenhok als een slaapkamer te zien en niet als een huis.
Dat betekent meteen ook dat hoe kleiner het kippenhok; hoe makkelijker het is voor de kippen om warm te blijven. Stel jezelf even voor dat een gezin van 4 een kamer deelt tegenover eenzelfde gezin van 4 dat het gezellig en warm probeert te krijgen in een sporthal!
Wij mensen voeren het grootste deel van onze dagelijkse taken binnenshuis uit. Kippen daarentegen gebruiken het kippenhok voornamelijk om eieren te leggen en ‘s nachts in te slapen en dat is het! Eten, drinken, bewegen, gebruik maken van stofbaden etc. worden allemaal beschouwd als buitenactiviteiten. Kortom, kippen zijn dieren die gebaat zijn bij een relatief compact kippenhok in combinatie met een royale buitenruimte.
Hoe koud mag het worden?
Kippen zijn dieren die van nature bijzonder goed tegen de kou kunnen. Echter is er tot op heden nog geen onderzoek gedaan naar hoe koud het precies mag worden. Wat we wel weten is dat het niet zozeer de lage temperaturen zijn die kippen parten spelen maar veeleer de vochtigheid in combinatie met de koude luchtstroom.
Veel landen over de hele wereld hebben te maken met natte winters in combinatie met hoge incidenties van de vogelgriep. Dat is ergens ook goed want de voorzorgsmaatregelen tegen vogelgriep dragen bij aan gezonde kippen tijdens de winterperiode.
Enkele zaken die JIJ kunt doen om je kippen te beschermen:
Droog hok
Zorg ervoor dat het kippenhok droog, tochtvrij én in goede staat is. Roofdieren zullen eerder aanvallen in de winter omdat ze dan meer schuilplaatsen hebben in het donker. Als je twijfelt, overweeg dan de aankoop van een nieuw kippenhok.
Vogelgriep preventie
Om vogelgriep te voorkomen, is het aangewezen om je kippen en/ of eenden in een ren met kleine gaten te houden. Het is belangrijk dat deze gaten voldoende klein zijn om te voorkomen dat wilde vogels, ratten en/ of andere knaagdieren naar binnen glippen. De mazen van onze kippenren zijn 3,5 x 2,5 cm, waardoor ze de perfecte aanvulling zijn op het kippenhok.
Eenden en kippen scheiden
Houd je schoenen schoon
De ren afdekken
Geen eten in het hok
Middagmaaltijd
Drinkers 's nachts
Kudde in
Bijvoeren
Bedding verschonen
Stofbaden
Vergeet stofbaden niet, wat overigens het hele jaar door belangrijk is. Vul het stofbad aan met diatomeeënaarde en houtas en zorg ervoor dat het zo goed mogelijk droog blijft. We weten allemaal hoe we ons voelen na een opfrisbeurt dus ook de kippen zullen hiervan genieten.
Warme voeten
Probeer te vermijden dat je kippen op een bevroren ondergrond en/ of in sneeuw moeten gaan staan. Beide zijn niet alleen oncomfortabel maar kunnen ook verwondingen en/ of bevriezing veroorzaken. Indien nodig kun je altijd een houten pallet net buiten het kippenhok opstellen waar je het voedsel en drinkwater installeert.
Kleine rassen
Wees extra voorzichtig met kleine kippenrassen die van nature minder lichaamsgewicht hebben en dus veel meer last kunnen hebben van kou en nat weer.
Let op de tekenen
Let op eventuele tekenen van lusteloosheid en een slechte conditie die erop kunnen wijzen dat de dieren het moeilijk hebben. Als het echt bijzonder koud wordt dan is het raadzaam om je kippen legkorrels gemengd met lauw water aan te bieden.
Geen warmtelampen
Gebruik nooit warmtelampen! Niet alleen is de kans groot dat ze brand veroorzaken en je kippen verbranden, maar als ze ‘s nachts uitvallen of ontploffen dan kan de plotselinge temperatuurdaling fataal zijn. Verder kan ook het isoleren van het kippenhok gevaarlijk zijn omdat het de essentiële ventilatie vermindert én zelfs kan leiden tot een opeenhoping van vocht in het hok. In plaats van je kippen te helpen, veroorzaakt het net problemen en dan met name vooral ter hoogte van de luchtwegen.
Vermaak
Denk aan het geestelijk welzijn van je kippen; het zijn wezens met gevoel en ze genieten net als wij van vermaak! Hang groenten voor ze op om te pikken, kweek een bakje gekiemde granen, trakteer ze op levende insecten die verstopt zitten in een stapel bladeren. Doe wat je kunt om het leven in hun kippenren zo aangenaam mogelijk te maken!
